Edip Cansever

Tam adıyla Ömer Edip Cansever, 8 Ağustos 1928 tarihinde İstanbul’un Fatih ilçesinin Soğanağa semtinde doğdu. İlkokulu İstanbul’da 56’ncı İlkokul’da tamamladı. Liseyi 1946 yılında İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı. Ortaokulda başlayan şiir yazma isteği lisede giderek arttı. Ardından Yüksek Ticaret Mektebi’ne kaydoldu. İlerleyen yaşlarında Marksizm ve sol düşünce ile tanıştı.

İlk şiiri 1944’te İstanbul dergisinde yayınlandı. Yücel, Fikirler, Edebiyat Dünyası, Kaynak dergilerinde çıkan ilk gençlik şiirlerini 1947’de çıkan “İkindi Üstü” başlıklı kitapta topladı. İlk kitabından yedi yıl sonra “Dirlik Düzenlik” adlı eseri yayımlandı. 1951’de Nokta dergisini çıkardı. 1957’de yayınlanan “Yerçekimli Karanfil” ile kendisine özgü bir şiir evreni kurdu. İkinci Yeni akımının özgün örneklerini verdi.

Şiirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı. Yeni arayışlara yöneldi. Şiirlerinde tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullandı.

Sağlığında yayımlanan son kitabı “Oteller Kenti” oldu. 1985-1986 yılları arasında yazdığı fakat yayımlanmayan şiirleri, bazı düzyazıları, hakkında yazılanlar ve bazı konuşmalar, ölümünden sonra “Gül Dönüyor Avucumda” başlığıyla yayımlandı. 1990’da yayımlanmış tüm şiir kitapları, “Yerçekimli Karanfil/Toplu Şiirleri I” ve “Şairin Seyir Defteri/Top­lu Şiirleri II” başlığıyla yeniden yayımlandı. Çeşitli dergilerde yayımlanan, ancak şiir kitaplarına almadığı şiirleri, Mehmet Can Doğan tarafından derlendi ve 2009’da “Öncesi de Kalır” başlığıyla yayımlandı.

12 Nisan 1947’de Mefharet Hanım’la evlendi. 1950 yılında yedek subay olarak askerlik hizmetini tamamladı. Kapalıçarşı’da babadan kalma dükkânda turistik eşya ve halı ticareti yapmaya başladı.

1954’te meydana gelen Kapalıçarşı yangınında dükkânının yan­ması üzerine Jak Salhoşvili ile ortak olup başka dükkâna geçti. Edip Cansever, Kapalıçarşı’da otuz yılını geçirdi ve bu zaman zarfında dokuz şiir kitabı yayımladı. 1975 yılında Kapalıçarşı’daki antikacı dükkânını sattı ve ticârî hayatını sonlandırdı.

“Yerçekimli Karanfil”den hemen sonra yayımladığı “Umutsuzlar Parkı” ile dramatik şiire yöneldi. 1961’de yayımladığı “Nerde Antigone” adlı şiir kitabında İkinci Yeni şiirinden uzaklaşıp, bilinçaltını dışa aktarmayı denediği şiir örnekleri verdi. Bu kitabında kendine, aile ve arkadaş çevresine dönerek, alışkanlıklarla sürdürülen tek düze yaşantının sıkıcı yanlarını sergiledi. 1974’te eşi Mefharet Cansever’e adadığı “Sonrası Kalır”ı yayımladı. Öncekilere göre dilini biraz daha gündelik dile indirgediği; “susmak” ve “susturulmak” sözcüklerini sıklıkla kullandığı bu şiirler, “Mendilimde Kan Sesleri” başta olmak üzere döneminin en bilinen politik şiirleri olarak öne çıktı.

Ahmet Hamdi, Ahmet Muhip, Faruk Nafiz gibi şairlerin etkisinde başladığı şiir hayatında Garip akımının da etkisi göründü. 1950’den sonra İkinci Yeni’ye, 1960’tan sonra toplumsal ve kültürel hayata odaklanan Edip Cansever Türk şiirinin geçirdiği değişmelerin de tarihini yansıttı.

1986 yılında Bodrum’a yerleşti. Ancak Bodrum’a geldikten sadece yirmi gün sonra bir beyin kanaması geçirdi ve İstanbul’a getirildi. Acilen alındığı ameliyattan sağ çıkamayarak, 28 Mayıs 1986’da İstanbul’da öldü. 30 Mayıs 1986’da Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi.